در مطلب دیگری به موضوع مدل کسب و کار پرداختیم. به طور خلاصه مدل کسب و کار یک ساختار مفهومی است که از زنده ماندن یک محصول یا شرکت پشتیبانی می‌کند و نحوه عملکرد شرکت، کسب درآمد و چگونگی دستیابی به اهداف خود را توضیح می‌دهد.  در ادامه به ۲۴ نوع از انواع مدل کسب و کار می پردازیم.

۱. تولید کننده (Manufacturer)

یک تولید کننده با استفاده از مواد خام محصولی را تولید می کند. سپس آن محصول را به صورت مستقیم یا از طریق واسطه به دست مشتری می رساند. مثال کارخانه خودرو سازی،‌لوازم خانگی، شرکت تولید نرم افزار

۲. توزیع کننده (Distributor)

یک توزیع کننده، محصول را از تولید کننده می خرد و آن را به خرده فروش یا عموم مردم می فروشد. مانند توزیع کتاب و موارد غذایی و دارو پخش ها

۳. خرده فروشی (Retailer)

یک خرده فروش،‌محصول را  از یک توزیع کننده یا عمده فروش می خرد و آن را مستقیماً به عموم مردم می فروشد. مانند نمایندگی های ایران خودرو و لوازم خانگی

۴. حق امتیاز (Franchise)

صاحب حق امتیاز می تواند یک تولید کننده، توزیع کننده یا خرده فروش باشد.  در حق امتیاز به جای ایجاد یک محصول جدید ، با پرداخت هزینه حق امتیاز، از مدل و نشان تجاری صاحب امتیاز  استفاده می شود. مانند امیر شکلات

۵. مدل خشت و ملات (Brick-and-mortar)

خشت و ملات یک مدل سنتی است که در آن خرده فروشان، عمده فروشان و تولیدکنندگان در یک دفتر، مغازه یا فروشگاه به صورت چهره به چهره با مشتریان سروکار دارند. به عبارتی فعالیت این نوع از بیزینس‌ها محدود به فضای آفلاین است. مثل فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه یا فروشگاه‌های پوشاک و…

۶. تجارت الکترونیک (eCommerce)

مدل تجارت الکترونیکی ارتقای مدل خشت و ملات است. این مدل بر فروش محصولات با ایجاد فروشگاه اینترنتی تمرکز دارد. مانند دیجی کالا

۷. خشت و کلیک (Bricks-and-clicks)

شرکتی که هم حضور آنلاین و هم آفلاین داشته باشد به مشتریان این امکان را می دهد تا در حالی که می توانند سفارش را بصورت آنلاین انجام دهند ، کالاهایی را از فروشگاه های فیزیکی نیز خریداری کنند. این مدل این امکان را به شرکت می دهد که به مشتریان مناطقی که دارای فروشگاه های خشت و ملات نیستد، امکان خرید آنلاین داشته باشند. مانند فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش

۸. کم هزینه (Nickel-and-dime)

در این مدل کالای اصلی ارائه شده به مشتریان بسیار مقرون به صرفه بوده و از این رو تا حد ممکن قیمت کمی دارد. برای هر سرویس دیگری که همراه آن باشد ، مبلغ مشخصی دریافت می شود. مثال شرکت های فراهم کننده اینترنت که با قیمت کم اشتراک و پهنای باند را با قیمت کم می دهند و در عوض خدماتی مانند اشتراک سایت های فیلم را عرضه می کنند.

۹. فریمیوم (Freemium)

این یکی از رایج ترین مدل های کسب و کار در اینترنت است. شرکتها سرویس­های اولیه را به صورت رایگان به مشتریان ارائه می دهند سپس برای افزودنیهای اضافی در طرح پریمیوم یک هزینه اضافی را پرداخت می کند. بنابراین چندین طرح با مزایای مختلف برای مشتریان مختلف وجود خواهد داشت. به طور کلی ، سرویس اصلی با محدودیت ها یا محدودیت های خاصی همراه است ، مانند تبلیغات درون برنامه ای ، محدودیت های ذخیره سازی و غیره ، که طرح های پریمیوم آن را ندارند. به عنوان مثال ، نسخه اصلی Dropbox با حافظه 2 گیگابایتی ارائه می شود. اگر می خواهید این حد را افزایش دهید ، می توانید به برنامه Pro بروید و مبلغ حق پریمیوم 9.99 دلار در ماه برای آن پرداخت کنید.

۱۰. اشتراک، ابونمان (Subscription)

اگر هزینه های جذب مشتری زیاد باشد، این مدل می تواند مناسب ترین گزینه باشد. این مدل کسب و کار به شما امکان می دهد تا مشتریان را در یک قرارداد بلند مدت نگه دارید و از طریق خریدهای مکرر درآمدهای مکرر از آنها دریافت کنید. مانند فیلیمو

۱۱. تجمیعی (Aggregator)

یک مدل شبکه ای است که در آن شرکت اطلاعات مربوط به یک محصول یا سرویس ارائه دهندگان را جمع آوری می کند و ارائه دهندگان به عنوان شرکای خود تبدیل می کند و سرویس های آنها را با نشان تجاری خود به فروش می رساند. از آنجا که تجمیع کننده یک نشان تجاری است ، مجبور است خدماتی را ارائه دهد که از کیفیت و قیمت یکنواخت برخوردار باشند. این کار با امضای قرارداد با شرکاء انجام می شود. ارائه دهندگان محصول یا سرویس هرگز به کارمندان تجمیع کننده  تبدیل نمی شوند و همچنان صاحبان محصول یا سرویس خود هستند. تجمیع کننده  فقط به آنها در بازاریابی به روشی منحصر به فرد با یک روش برنده-برنده کمک می کند. روش کسب درآمد در این مدل کمیسیون است. مانند اسنپ، تپسی و اسپات بار

۱۲. بازارگاه آنلاین (Online Marketplace)

بازارگاههای آنلاین فروشندگان مختلف را در یک پلتفرم جمع می کنند تا برای ارائه یک محصول / سرویس با قیمت های رقابتی با یکدیگر به رقابت بپردازند. این بازار نشان تجاری خود را بر روی فاکتورهای مختلفی مانند اعتماد ، تحویل رایگان و / یا تحویل به موقع در منزل ، فروشندگان با کیفیت و غیره بنا می کند و از هر فروش بر روی پلتفورم خود سود کمیسیون می گیرد. نمونه دیجی کالا

۱۳. تبلیغات (Advertisment)

با افزایش تقاضا برای محصولات و  سرویس های رایگان در اینترنت ، مدلهای تجاری تبلیغاتی رو به رشد می باشند. دقیقاً مانند زمان های قبل ، این مدل کسب و کار در بین رسانه ای مانند آپارات محبوب هستند که اطلاعات به صورت رایگان ارائه می شود اما همراه با تبلیغاتی هستند که توسط حامیان مالی مشخص شده پرداخت می شوند.

۱۴. مجوز داده / فروش داده (Data Licencing / Data Selling)

با ظهور اینترنت ، میزان داده های حاصل از فعالیت کاربران در اینترنت افزایش یافته است. این منجر به ظهور یک مدل کسب و کار جدید  با نام مدل کسب و کار مجوز داده ها شده است. بسیاری از شرکت ها مانند توییتر و فیسبوک داده های کاربران خود را به اشخاص ثالث فروخته یا مجوز می دهند که از آن برای تجزیه و تحلیل ، تبلیغات و اهداف دیگر استفاده می کنند.

۱۵. مبتنی بر نمایندگی (Agency-Based)

نمایندگی را می توان به عنوان یک شرکت شریک در نظر گرفت که متخصص در انجام فعالیت های تجاری غیر اصلی مانند تبلیغات ، بازاریابی دیجیتال ، روابط عمومی ، ارتباط با مشتری ، و غیره است. نمایندگی می تواند فعالیت های غیر اصلی چندین شرکت را داشته باشد.مانند نمایندگی های بیمه و بیمه های تکمیلی

۱۶. بازاریابی معرف (Affiliate Marketing)

این مدل کسب و کار یک مدل مبتنی بر کمیسیون است که شرکت های معرف کسب و کار خود را در جهت تبلیغ محصول شریک بنا می کنند و تمام تلاش خود را برای ترغیب طرفداران و کاربران خود برای خرید یکسان هدایت می کنند. در عوض ، شرکت وابسته برای هر فروش ارجاع شده ، کمیسیونی دریافت می کند. کمیسیون می تواند براساس جذب هر مشتری، هر کلیک یا هر فروش باشد. مانند تبلیغات بنری در سایت ها

۱۷. دراپ شیپینگ (Dropshipping )

این مدل  نوعی از الگوی مدل کسب و کار تجارت الکترونیکی است که در آن تجارت هیچ کالایی یا موجودی ندارد بلکه فقط یک فروشگاه است. در واقع یک خرده فروشی است. کالای واقعی توسط فروشندگان همکار (عمده فروشان) فروخته می شود که سفارش را به محض دریافت سفارش از مشتری نهایی  در سایت، دریافت می کنند. این فروشندگان همکار  سپس محصولات را مستقیماً به مشتری تحویل می دهند. در اینجا خرده فروش از از اختلاف قیمت بین عمده فروشی و خرده فروشی سود می برد. 

۱۸. بازاریابی شبکه ای (Network Marketing)

بازاریابی شبکه ای یا بازاریابی چند سطحی شامل یک شبکه ساختاری هرمی از افرادی است که محصولات یک شرکت را می فروشند. این مدل بر اساس کمیسیون اجرا می شود که شرکت کنندگان در هنگام فروش کالا پاداش دریافت می کنند. مدل کسب و کار بازاریابی شبکه ای در زمینه بازاریابی مستقیم و فلسفه فروش مستقیم کار می کند که هیچ مغازه خرده فروشی وجود ندارد اما پیشنهادات فروش مستقیماً توسط بازریابان به بازار هدف عرضه می شود. این بازار با جذب هر چه بیشتر بازاریابان در بخشی از ساختار هرم جایی  و با فروش کالاهای بیشتر به دست می آید. مانند بازاریابی شبکه ای بیز

۱۹. جمع سپاری (Crowdsourcing)

این مدل کسب و کار باعث می شود تا کاربران در ارزش ارائه شده مشارکت کنند. این مدل غالباً با سایر مدلهای کسب و کار و درآمد ترکیب می شود. مانند ویکی پدیا.

۲۰. کاتالیزور یا پلتفورم همتا به همتا (Peer 2 Peer Catalyst/Platform)

اقتصاد همتا به همتا (P2P) اقتصادی غیر متمرکز مبتنی بر اینترنت است که در آن دو طرف برای خرید یا فروش کالا یا انجام معامله بدون دخالت شخص ثالث مستقیماً با یکدیگر در تعامل هستند. کاتالیزور P2P پلتفورمی است که کاربران در آن با هم ملاقات می کنند. نمونه هایی از این پلتفورم ها  P2P عبارتند از: اتاقک، دیوار

۲۱. بلاکچین (Blockchain)

یک دفترکل توزیع شده، تغییر ناپذیر ، غیرمتمرکز و دیجیتال است. این یک پایگاه داده دیجیتالی است که هیچ کس مالک آن نیست ، اما هرکسی می تواند در آن مشارکت کند. بسیاری از مشاغل برای توسعه مدلهای کسب و کار خود از این مسیر غیر متمرکز استفاده می کنند. مدل های مبتنی بر بلاکچین متعلق به یک نهاد واحد نیستند. در عوض ، آنها در تعامل همتا به همتا (P2P) کار می کنند و همه چیز را بر روی یک دفترکل غیر متمرکز دیجیتال ثبت می کنند.

۲۲. SaaS ، IaaS ، PaaS، EaaS

بسیاری از شرکت ها شروع به ارائه نرم افزار ، پلت فرم و زیرساخت های خود به عنوان سرویس می کنند. مدل کسب و کار “به عنوان یک سرویس” (as a Service) بر اساس  پرداخت به میزان استفاده کار می کنند. مشتریان برای موارد و ویژگی های که استفاده کرده اند پرداخت می کنند  و نه برای آنچه که ندارند. یکی از نمونه های نوین در این زمینه Eaas یا Emotion as a Service است. در این مدل سرویس هایی جهت پردازش داده های ورودی و استخراج هیحان از آن فراهم آورده می شود. به عنوان نمونه یک عکس به عنوان ورودی داده می شود و هیجانات درون آن عکس به عنوان خروجی برگشت داده می شود. این نوع از سرویس ها در مطلبی با عنوان محاسبات عاطفی و عواطف کامپیوتری شرح داده شده است.

۲۳. تماس زیاد (High Touch)

این مدل نیاز به تعامل های زیاد  انسانی است. رابطه بین فروشنده و مشتری تأثیر زیادی در کل درآمدهای شرکت دارد. شرکت هایی که دارای این مدل تجاری هستند با اعتماد و اعتبار کار می کنند. نمونه ها – سالن های مو ، شرکت های مشاوره.

۲۴. تماس کم (Low Touch)

برخلاف مدل تماس زیاد ، این مدل  نیاز به حداقل کمک یا مداخله انسانی در فروش یک محصول یا سرویس دارد. از آنجا که به عنوان یک شرکت ، شما مجبور نیستید یک نیروی فروش عظیم را حفظ کنید ، هزینه های شما کاهش می یابد ، هرچند که چنین شرکت هایی برای کاهش بیشتر مداخلات انسانی بر بهبود فناوری متمرکز شده اند در حالی که تجربه مشتری را ارتقا می دهند.. مانند – Ikea.