در مقالات گذشته به محاسبات عاطفی و کاربردهای آن در زندگی پرداخته شد. محاسبات عاطفی یک موضوع میان رشته ­ای بین علوم کامپیوتر، روانشناسی و علوم شناختی می ­باشد. محاسبات عاطفی نه تنها یک موضوع تحقیق مهم است که از طبقه بندی ها و تجزیه و تحلیل متن، چهره، صدا، فیزیولوژی و رفتار برای تشخیص حالت های هیجانی استفاده می کند؛ همچنین از تحقیقات در بسیاری از زمینه های دیگر مانند تعامل انسان و رایانه، سیستم های سازگار و شخصی و فن آوری های آموزشی پشتیبانی می کند.

با استفاده از محاسبات عاطفی در سیستم های اطلاعاتی و عامل­های هوشمند، رایانه­ ها می توانند قادر به تشخیص حالت های هیجانی کاربران و دادن مناسب ترین خدمات و پاسخ ها باشند. هدف این رشته پل زدن بین هیجانات انسان و فناوری­ های محاسباتی است. این رشته کاربردهای مختلفی دارد: از پیدا کردن راه­های جدید برای پیش­ بینی و جلوگیری از افسردگی تا ابداع راه­هایی برای کمک به انسان­ هایی که با مشکلات ارتباطی و کنترل هیجانات مواجه شده ­اند. همچنین قادر کردن ربات­ ها و رایانه­ ها برای دریافت بازخورد طبیعی هیجانی و ارتقا دادن تجربیات انسانی می­ باشد. در این رشته آخرین تکنولوژی­ های عاطفی و یادگیری ماشین به همراه ابزارهای بهبود دهنده زندگی آموزش داده می ­شود.

اهداف و ضروریات

محاسبات عاطفی دارای یک بازار روبه رشد می­ باشد که کشور ما نیز می­تواند سهم بسزایی از این بازار را در اختیار بگیرد. ظهور محاسبات عاطفی در حوزه بهداشت و علوم انسانی احتمالاً تبدیل به یک پیشرفت انقلابی در این صنعت می شود. تکنولوژی­های IoT و ابرهای محاسباتی به عنوان فرصت­های گسترش این تکنولوژی می­باشند.‌ در واقع در جهان اینترنت اشیا، شی نمی‌تواند فقط شی بماند. چرا که در این صورت قادر نخواهند بود با انسان‌ها تعاملی پایدار و قابل پیش‌بینی داشته باشند.  اشیا باید از قالب بی‌احساسی و بی‌عاطفگی خارج شده ودر برابر انسان، دارای احساس و عاطفه باشند. از این رو شی باید «شخص» شود.

برای مشخص شدن جایگاه محاسبات عاطفی در ایران باید به موضوع بالادستی این مقوله به نام علوم شناختی پرداخته شود. علوم شناختی در سند نقشه جامع علمی کشور جزو اولویت‌های الف ذکرشده است، بدین لحاظ ضرورت دارد علوم و فناوری‌های شناختی در کشورمان توسعه یابد. هم‌اینک ستاد راهبری توسعه علوم و فناوری‌های شناختی فعالانه در جهت اجرای وظایف محوله در سند راهبردی تلاش می‌کند که از دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، اساتید و دانشجویانی که در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی به پژوهش اشتغال دارند حمایت کند.

سرمایه‌گذاری کشورهاي پيشرفته درزمینۀ علوم همگرا بسیار چشمگیر است و رقابت شديدي در دست‌یابی به اسرار مغز و استفاده کاربردي از آن در ميان کشورها وجود دارد. در کشور ما درحالی‌که درسال­های گذشته در زمینۀ نانوتکنولوژي، بيوتکنولوژي و فناوري اطلاعات سرمایه‌گذاری مناسبی انجام‌گرفته و پیشرفت‌های قابل‌توجهی به‌دست‌آمده است، ولي عضو چهارم دانش‌های همگرا، يعني علوم شناختي هنوز در ابتدای راه قرار دارد. علی‌هذا، جا دارد نسبت به این دانش نو به‌عنوان یک دانش مادر که بی‌تردید تأثيرات شگفت‌آوری بر بسیاری از حوزه‌های انسانی بر جای خواهد گذاشت توجه شده، سرمایه‌گذاری بیشتری در توسعه این دانش نو انجام گیرد.

توانایی­ های و مهارت­های دانش ­آموختگان

دانش آموختگان این رشته با  این موضوعات آشنایی پیدا می­کنند: رباتیک، بینایی ماشین، تعامل انسان با رایانه، هوش مصنوعی، مهندسی زیستی، تکنولوژی ­های اجتماعی، ابزارهای پوشیدنی، رابط­های کاربری، عصب شناسی،‌ زیست شناسی مصنوعی، محاسبات عاطفی، بیولوژی، بیوتکنولوژی، تحقیقات اتیسم، بیونیک.

 طراحی جدول دروس

در طراحی دروس رشته محاسبات عاطفی نیاز است که در سه لایه نگریسته شود:

1. تشخیص هیجان: از تجزیه و تحلیل متن، چهره، صدا، فیزیولوژی و رفتار برای تشخیص حالت ­های هیجانی استفاده می­ شود. دروس رایانش پوشیدنی، پردازش زبان­های طبیعی، گفتار پردازی رقمی، تصویر پردازی رقمی و پردازش سیگنالهای پزشکی (زیستی) برای این منظور مناسب هستند.
2. مدلسازی هیجان: پس از دریافت هیجان نیازمند پردازش و مدلسازی آن می­ باشیم تا بتوان پاسخ مناسبی توسط سیستم برای هیجان دریافت شده ایجاد نمود. دروس یادگیری ماشین، تحلیل­ ها و سیستم­ های داده­های حجیم، مدیریت پایگاه دانش، محاسبات فراگیر و خودمختار، سیستم­های نهفته و بیدرنگ و شبکه­های عصبی و یادگیری ژرف برای این منظور مناسب هستند.
3. نمایش هیجان: پس از مدل سازی هیجان سیستم نیاز دارد با توجه به هیجان ایجاد شده به محیط پاسخ دهد. دروس ربات­های متحرک خودگردان و تعامل انسان با رایانه برای این منظور مناسب هستند.

دروس انتخاب شده بر اساس فرصت­ های شغلی موجود در بازار و شرکت های پیشرو در این حوزه نظیر شرکت Affectiva انتخاب شده اند. در واقع دروس طوری انتخاب شده ­اند که کاملاً بر اساس نیازهای بازار  فعلی محاسبات عاطفی باشد. امید است با تصویت این رشته توسط وزارت علوم بتوان این رشته را بیش از بیش در ایران گسترش داد.