خلاقیت یا آفرینندگی و نیز آفرینشگری، مهم‌ترین و اساسی‌ترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادی‌ترین عامل ایجاد ارزش است که در همۀ ابعاد و جوانب زندگی انسان نقش کاملاً حیاتی ایفا می‌نماید. درحال حاضر ماشین‌های هوشمند به امکانات زیادی تجهیز شده‌اند، و شباهت‌های زیادی به انسان واقعی دارد، اما یکی از ویژگی‌هایی که کمبود آن در اکثر ماشین‌های هوشمند حس می‌شود خلاقیت است. داشتن خلاقیت در ماشین های هوشمند امکان ابداع و خلق کارهای جدید را می‌دهد. کلیه علوم، تولیدات، فناوری‌ها، صنایع، ابداعات، اختراعات، هنرها، ادبیات، موسیقی، معماری و به طور کلی اساس انواع تمدن‌ها از ابتدا تاکنون و کلیه دستاوردهای بشری جلوه‌های گوناگون خلاقیت و نوآوری است. پس وجود ویژگی خلاقیت در ابزارهای هوشمند امری ضروری و غیرقابل انکار است.
علوم شناختی و خلاقیت
علوم شناختی در حوزه‌های متفاوتی قرار می‌گیرد. نحوه کاربردی شدن و اجرایی شدن علوم شناختی درزمینه‌های متفاوت اجرایی در جامعه متنوع است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های کاربردی کردن علوم شناختی که می‌تواند به سایر حوزه‌های دیگر فعالیت کمک کند، زمینه و بزرگراه ایجاد کند، حوزه ICT است. همان طور که اکنون شاهد پیشرفت دنیا هستیم، در آینده ای نه چندان دور خواهیم دید، هرآنچه را که انسانها انجام می‌دهند توسط ماشین‌های هوشمند قابل انجام است، خواه‌ناخواه جهان درحال رفتن به سوی هوشمندسازی و شناختی شدن کلیه ابزارها است. اما مورد قابل ذکر خلاقیت است، یعنی علاوه بر هوشمند شدن، امکان داشتن خلاقیت را نیز به ابزارها بتوانیم اضافه کنیم. درحال حاضر تفاوت اصلی انسانها نسبت به ماشین داشتن خلاقیت است. درصورتی که خلاقیت در ماشین های هوشمند وجود داشته باشند این امکان می‌تواند باعث پیشرفت شگرفی در دنیای دیجیتال و هوش مصنوعی می‌شود.
کامپیوتر شناختی واتسون
بزرگترین شرکت کامپیوتری که در زمینه علوم شناختی فعالیت می‌کند، شرکت آی‌بی‌ام است. این شرکت محصولی به نام واتسون ایجاد نموده که این محصول بخشی از راهبرد ورود به حوزه جدیدی از نرم‌افزارها، خدمات و برنامه‌هایی است که می‌توانند با مدلسازی شیوه های تفکر از طریق یادگیری به سؤالات پیچیده پاسخ دهند. این شرکت‌ها، تجارت خود را در 17حوزه صنعت شامل سرمایه‌گذاری، تبلیغات، بازاریابی، سلامت و بهداشت، تجارت و خرده‌فروشی، تعلیم و یادگیری، دامپزشکی و غیره دنبال می‌کنند.
واتسون آشپز
از جمله کارهایی که توسط آی‌بی‌ام با همکاری شرکت بان‌اپتایت انجام شده و درآن نمونه ای از خلاقیت دیده می‌شود، واتسون آشپز است. این برنامه به گونه‌ای طراحی شده است تا از روش‌های خلاقانه و غیرمنتظره برای درست کردن مواد غذایی استفاده کند. واتسون با ترکیب دستورالعمل‌های غذایی، دانش پزشکی، دانش شیمی و علایق مردم این توانایی را دارد تا ترکیبات غذایی جدیدی را که تاکنون کشف نشده‌اند، در اختیار مردم قرار دهد.
اسباب بازی واتسون
شرکت المنتال‌پتس با همکاری شرکت آی‌بی ام، اسباب‌بازی هوشمندی را به شکل دایناسور با نام Cognitoys Dino طراحی کرده است که از فناوری یادگیری ماشینی بهره می‌برد و به دلیل هوش بالایی که دارد به راحتی با بچه‌ها تعامل می‌کند. جالب اینجاست که این دایناسور اسباب‌بازی در طول زمان می‌تواند با بچه‌ها سازگار شود و می‌تواند به تدریج که کودک بزرگ می‌شود و سوالات بیشتری در ذهنش ایجاد می‌شود، با نظارت به فرآیند رشد او، با جزئیات بیشتری به سوالات کودک پاسخ می‌دهد. این اسباب‌بازی به راحتی خلاقیت کودک را تقویت می‌کند و استعدادهای نهفته او را کشف می‌کند. می‌تواند داستان‌های مختلف را گوش بدهد و توانایی این را دارد که خودش داستان بسازد و تعریف کند. به عبارت دیگر توانایی خلق داستان را دارد.
ارتباط با مشتری
تا سال ۲۰۲۰، مشتریان بخش اعظمی از ارتباطاتشان با یک بنگاه تجاری را بدون دخالت یک انسان انجام خواهند داد و درصدی از فرآیند فروش با استفاده از فناوریهایی که قبلا ایجاد شده است قابل انجام خواهد بود. «کارکنان شناختی» (شخصیتهای کامپیوتری هوشمند) مانند آملیا (Amelia) که توسط آی‌پی سافت ساخته شده اند می توانند صحبتهای مشتریان را درک کنند، با آنها تعامل داشته باشند و یاد بگیرند که چگونه مشکلات مشتریان را در صنایعی از خدمات مالی گرفته تا ارتباطات تصویری حل کنند. آنها قادر به فهم زبان طبیعی هستند و به‌طور مستقل می‌توانند تشخیص دهند چه پرسشهایی باید پرسیده شود تا نیاز واقعی مشتری شناسایی شده و اقدام متناسب با آن انجام شود.
این فناوری‌ها و روندها به معنای مُهر پایانی بر پرونده فروش از طریق نیروی انسانی نیستند. هر چند بخشی از فعالیتهای قبل از فروش از طریق فناوری انجام خواهد شد، اما کماکان بسیاری از فروشها به حضور نیروهایی نیاز دارند تا نهایی شوند. خوشبختانه آمارهای عملکردی می‌توانند کمک کنند که فروشنده مناسب در مکان مناسب قرار گیرد. برقراری ارتباط بین فروشنده با مشتری بالقوه و مجهز کردن فروشنده با حداکثر اطلاعات مفید برای نهایی کردن فروش توصیفی از محیط جدید فروش خواهد بود. هوش مصنوعی (AI) می‌تواند بسیار فراتر از پاسخ به سوالات ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد. امروزه حتی با وجود سیستمهای ارتباط با مشتریان (CRM) مدرن، تنها با حدود یک چهارم از مشتریان بالقوه تماس گرفته می شود.
